Podział nieruchomości polega na określeniu w jej dotychczasowych granicach innej konfiguracji geodezyjnej działek wchodzących w jej skład. Układ działek ulega zmianie bez zmiany ich dotychczasowego właściciela. Prawo do złożenia wniosku o podział nieruchomości ma właściciel lub użytkownik wieczysty gruntu. Wniosek o wykonanie takich czynności przedstawia się do wójta burmistrza albo prezydenta miasta właściwego ze względu na lokalizację nieruchomości objętej wnioskiem.
Podział nieruchomości dotyczy obiektów objętych miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Działki leśne i rolne zazwyczaj nie podlegają podziałowi. Wyjątek stanowią nieruchomości o przeznaczeniu rolnym i leśnym, w przypadku których niezbędne jest wydzielanie na nich terenów pod drogę lub konieczne jest wydzielenie działek o powierzchni mniejszej niż 0,30 hektara.
Podział nieruchomości można przeprowadzić również w przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, jeśli nie jest to sprzeczne z ustalonymi warunkami zabudowy i zagospodarowania terenu.
W jakich sytuacjach przeprowadza się podział nieruchomości?
Warunkiem przeprowadzenia podziału nieruchomości jest możliwość wydzielenia w projektowanych działkach gruntu dostępu do drogi publicznej. Warunek ten zostanie spełniony również poprzez wydzielenie drogi wewnętrznej z ustanowieniem na niej służebności lub poprzez zakup działki wraz z prawem do działki stanowiącej drogę wewnętrzną. Niekiedy przed wykonaniem podziału konieczne jest rozgraniczenie nieruchomości.
Procedurę podziału nieruchomości stosuje się przy:
- ustalaniu roszczeń do nieruchomości np. po zniesieniu współwłasności
- wydzielaniu działek budowlanych lub części nieruchomości
- przekształcaniu przedsiębiorstw prywatnych lub państwowych
- ustalaniu przebiegu budowy dróg, linii kolejowych, wałów przeciwpowodziowych i obiektów zamkniętych.